Jaki
basen wybudować przy domu?
Wylewany z betonu czy z gotowych elementów?
Wkopać go w ziemię czy postawić na niej? A może
wykorzystać różnice w terenie i tylko częściowo
zagłębić basen w gruncie?
|
KIEDY MOŻEMY WYBUDOWAĆ
BASEN
ZAGŁĘBIONY
- na dosyć dużej działce,
- przy korzystnym poziomie wód gruntowych,
- jeżeli na działce nie ma sieci podziemnych
instalacji,
- kiedy chcemy korzystać z niego przez cały
rok,
- jeśli planujemy zainstalować w nim różne
atrakcje np. trampoliny, zjeżdżalnie oświe-tlenie,
bicze wodne, itp.
NAZIEMNY
- na każdej działce, nawet stosunkowo małej,
- jeżeli chcemy go sami zamontować,
- kiedy planujemy korzystać z niego tylko
w sezonie letnim,
- jeśli nie chcemy zainwestować dużej sumy.
|
Coraz więcej osób decyduje się budować przydomowy
basen. Zachęca do tego z jednej strony zapowiadane
przez meteorologów i już odczuwalne ocieplenie
klimatu, z drugiej bogata oferta producentów.
Jakie rozwiązanie jest praktyczniejsze: solidna,
tradycyjna konstrukcja z betonu, czy lekki basen
naziemny, który można złożyć i schować na zimę?
Wymagania prawne
Zagłębiony. Budowa basenu o powierzchni
do 30 m2 nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę.
W przypadku basenów o charakterze stałym wystarczy
zgłoszenie na 30 dni przed planowanym rozpoczęciem
robót. W tym czasie organ nadzoru budowlanego
ma prawo wnieść swoje uwagi. Jeżeli tego nie zrobi,
można przystąpić do budowy. O zakończeniu robót
objętych zgłoszeniem nie trzeba już nikogo zawiadamiać.
Naziemny. Jeśli basen będzie rozkładany,
nie jest traktowany jak budowla stała i nie wymaga
zgłaszania nadzorowi budowlanemu.
Lokalizacja
Lokalizacja powinna być wygodna - jak najbliżej
domu i miejsca wypoczynku, oraz praktyczna - w
miejscu słonecznym, osłoniętym od silnych wiatrów,
z dala od drzew liściastych. Strona basenu, na
której umieszczony jest skimmer, powinna być tak
ustawiona, żeby najczęściej wiejące wiatry spychały
na nią zanieczyszczenia powierzchniowe. W wybranym
pod basen miejscu powinno się przewidzieć ok.
3 m2 na urządzenia niezbędne do uzdatniania wody:
filtr, pompę, punkt poboru i powrotu wody. Chyba
że będziemy korzystać z tzw. kompaktu, umieszczanego
na brzegu basenu, często w formie schodków lub
ławeczki. Rozwiązanie to jest popularniejsze w
przypadku basenów napowierzchniowych lub zagłębionych
o konstrukcji lekkiej.
Warunki techniczne
Ważne są także warunki techniczne, jakimi dysponujemy,
czyli możliwości użycia ciężkiego sprzętu. W trakcie
budowy domu mamy na to większe szanse, w starannie
zagospodarowanym ogrodzie - mniejsze. Ważne jest
doprowadzenie instalacji wodnej i elektrycznej,
wielkość miejsca, jakie możemy przeznaczyć na
basen, rodzaj i właściwości gruntu.
|
|
|
| ZAGOSPODAROWANIE TERENU WOKÓŁ
BASENU jest bardzo ważnym elementem aranżacji
ogrodu. Zarówno przy niecce zagłębionej jak
i naziemnej leżaki i fotele mogą stać bezpośrednio
na specjalnie przygotowanej nawierzchni. Aby
nie brudzić mokrych stóp po wyjściu z wody
można wyłożyć jej otoczenie płytkami ceramicznymi,
kamiennymi lub drewnem. |
Zagłębiony. Zbyt
wysoki poziom wody gruntowej w wybranym miejscu
uniemożliwia zagłębienie basenu w ziemi lub wymaga
dodatkowych inwestycji związanych z odwodnieniem
i założeniem systemu drenażowego. Grunty pęczniejące
pod wpływem wody (tzw. wysadzinowe) sprawiają,
że trzeba szczególnie starannie zadbać o zwiększoną
wytrzymałość płyty dennej basenu. Jej ewentualne
pęknięcia mogą spowodować nie tylko uszkodzenie
basenu, ale także podmycie fundamentów budynku
mieszkalnego przez wyciekającą z niecki wodę.
Nawet w najbardziej korzystnych warunkach gruntowych,
niecka basenu zagłębionego jest narażona na napór
otaczającej ją ziemi oraz budynków i urządzeń
naziemnych, znajdujących się w pobliżu. Powinna
go wytrzymać także wtedy, gdy jest pusta.
Naziemny. Takich ograniczeń nie
mają baseny naziemne, do ustawienia których wystarczy
odpowiedni kawałek płaskiej, utwardzonej i gładkiej
nawierzchni. Do jego budowy i montażu nie potrzeba
ciężkiego sprzętu ani rujnowania ogrodu. Przykładem
są hiszpańskie baseny ogrodowe TOI lub
GRE.
|
Konstrukcja
Zagłębiony. Może mieć ciężką
konstrukcję żelbetową lub lekką. Żelbetowy
jest solidny, wytrzymały, może mieć dowolny
kształt. Metodą tradycyjną wylewa się najpierw
dno basenu, a na nim buduje z cegły lub
wylewa z betonu w oszalowane formy jego
ściany boczne. Nowoczesną wersją tego typu
basenów są technologie z tzw. szalunkiem
traconym, wykonanym ze styropianu lub polipropylenu.
Odpowiednio łączone moduły umożliwiają uzyskanie
dowolnego kształtu i rozmiaru basenu. Po
zmontowaniu ich w panele na placu budowy
powstaje szalunek, który po uzbrojeniu jest
gotowy do zalania betonem.
Betonowanie dna i ścian
odbywa się za jednym razem, co zapewnia
stabilność i szczelność. O lekkiej konstrukcji
może być zagłębiony w ziemi całkowicie lub
tylko częściowo, co umożliwia wybudowanie
basenu nawet przy wysokim poziomie wody
gruntowej. Wymaga też mniej pracy ze sprzętem
ciężkim, więc polecany jest na już zagospodarowany
teren wokół domu. Może to być basen stalowy
lub z tworzywa sztucznego, najczęściej polipropylenowy
(ale także z żywic poliestrowych). W tej
grupie basenów gotowa niecka jest przywożona
na plac budowy lub montowana na miejscu
z prefabrykatów.
Niecki stalowe mogą być wykonywane z paneli
składanych na placu budowy w dowolny kształt.
Inny system składa się z pokrytego powłoką
akrylową płaszcza stalowego osadzonego na
profilach.
Naziemny. Można
go przed zimą złożyć i przechować do następnego
sezonu w pomieszczeniu. Jako jedyny jest
przewidziany do samodzielnego montażu. Może
być wykonany albo z galwanizowanej blachy
stalowej albo z folii pcw grubości 0,7-0,8
mm, rozpiętych na wspornikach. Taki basen
działa na zasadzie rozporowej - pełną stabilność
uzyskuje po napełnieniu wodą. Trzecią grupę
stanowią baseny pompowane,
wykonane z podwójnej folii pcw. Są to dwie
warstwy różnej grubości, najczęściej 0,65
i 0,76 mm, zbrojone siatką nylonową. Po
napełnieniu wodą, taki basen utrzymuje wysokość
i kształt dzięki nadmuchiwanemu kołnierzowi.
|
OSŁONA BASENU po
rozwinięciu chroni przed owadami, opadającymi
liśćmi, kurzem. W chłodniejsze noce zabezpiecza
wodę przed utratą ciepła. Jest to najczęściej
gruba folia lub gęsta siatka. Jeżeli woda
nie jest spuszczana na zimę, wystarczy obniżyć
poziom jej lustra i szczelnie zasłonić.
SYSTEMY FILTRACYJNE I GRZEWCZE mogą
być umieszczone w pomieszczeniu obok basenu,
w plastikowej lub żelbetowej komorze pod
ziemią czy domkach stojących na ziemi. Przy
małych basenach urządzenia te, w formie
kompaktów, zawieszane są na brzegu.
|
OŚWIETLENIE PODWODNE
podnosi walory użytkowe i dekoracyjne basenu.
W letnie wieczory z przyjemnością pływa
się w podświetlonej wodzie.
|
|
| Reflektory
montowane w ścianach niecki mają specjalne
zabezpieczenia i są całkowicie szczelne. Łatwiej
i bezpieczniej zainstalować je w basenie zagłębionym.
|
Kształt i rozmiary
Zagłębiony. Jeżeli
jest wylewany z żelbetu, może mieć dowolny kształt
i wymiary niecki. Zbudowany w technologii lekkiej
też może być bardzo różny. Płaszcz stalowy lub
konstrukcja z tworzywa sztucznego nadają mu kształt
okręgu, owalu lub ósemki. Baseny te mogą mieć
głębokość 1-1,9 m.
| SCHODKI
DO WODY mogą być wygodnym siedziskiem
dla osób korzystających z zamontowanego w
ścianie basenu hydromasażu. Są też miejscem
ochłody dla nieumiejących pływać. |
 |
Naziemny. Niecki
stalowe mają najczęściej kształt okrągły lub owalny,
ale możliwe są także ósemki, a niecki z folii
pcw są prostokątne lub okrągłe. Mają głębokość
1,2-1,3 m. Oferowane są w różnych wielkościach,
od zupełnie małych o średnicy 2,4 m do pełnowymiarowych,
nawet 11-sto metrowych. Baseny pompowane
są okrągłe lub owalne o średnicy 2-6
m.
|
JAK WEJSC DO WYSOKIEGO
BASENU? Kiedy basen ma szeroką, kamienną
obudowę, trzeba zainstalować zewnętrzne
schodki. Usytuowane w narożniku są ciekawym
akcentem, rozbijającym dużą i ciężką bryłę
basenu. W przypadku basenów naziemnych używa
się drabinki, będącej zazwyczaj w komplecie
razem z basenem.
|
 |
Wykończenie niecki
Zagłębiony. Wnętrze niecki wylewanej
może być wyłożone mozaiką szklaną, specjalistycznymi
płytkami ceramicznymi lub najbardziej polecaną
w naszym klimacie folią pcw grubości 0,75-1,5
mm. Można też je malować farbą basenową epoksydową
lub poliestrową. Niecki o konstrukcji lekkiej,
zarówno stalowe, jak i z tworzywa sztucznego wykładane
są od wewnątrz zbrojoną włóknem szklanym folią
pcw grubości 0,6-0,8 mm, w różnych wzorach i kolorach.
Folia ta jest bardzo trwała i wytrzymała na czynniki
chemiczne i klimatyczne.
Naziemny. Zarówno basen blaszany,
jak i polipropylenowy oraz nadmuchiwany wykończone
są jednakowo folią pcw zazwyczaj w kolorze niebieskim.
|
CZĘŚCIOWE ZAGŁĘBIENIE
NIECKI jest dobrym rozwiązaniem dla
niedużych ogrodów, w których nie można zrobić
zbyt głębokiego wykopu. Tak połowicznie
schowana w ziemi niecka nie przytłacza kubaturą.
|
 |
Wyposażenie podstawowe
Baseny napełnia się zazwyczaj wodą wodociągową.
Ponieważ krąży ona w basenie w obiegu zamkniętym,
konieczny jest system usuwający z niej śmieci
(liście, włosy i inne drobne zanieczyszczenia
mechaniczne) oraz drobnoustroje (glony, wirusy
i bakterie). Najprostszy system filtrujący, stosowany
w basenach składa się z tzw. skimmerów. Są to
wloty znajdujące się w górnej części bocznych
ścian, zasysające wodę z powierzchni basenu.
|
|
| SKŁADANY
BASEN NAZIEMNY jest bardzo wygodnym sezonowym
rozwiązaniem. Jeśli dodatkowo jest dość duży
i na tyle solidny i stabilny, by zamontować
przeciwprąd, można w nim nie tylko kąpać się,
ale i pływać na długie dystanse. |
Wyposażone w kratki wyłapujące większe zanieczyszczenia.
Następnymi elementami układu filtrującego są pompy
i filtr główny (piaskowo-żwirowy). Dobrze jest,
gdy przed pompą zamontowany jest jeszcze jeden
filtr, tzw. odwłośnik, który znacznie przedłuża
jej żywotność (jako dodatkowa ochrona wirnika).
Przy filtrze głównym może się znajdować zawór
wielodrożny, umożliwiający spuszczenie wody z
basenu do kanalizacji, chyba że niecka wyposażona
jest w osobny spust denny specjalnie do tego przeznaczony.
Pompa wraz z filtrem powinny być tak dobrane do
wielkości basenu, aby cała wypełniająca go woda
mogła być przefiltrowana co najmniej czterokrotnie
w ciągu doby.
|
Zagłębiony.
Większy komfort użytkowania (brak fali odbojowej)
zapewnia rynna przelewowa, czyli rowek okalający
basen. Z rynny przelewowej woda dostaje
się do systemu filtrów, tak jak w wersji
ze skimmerami, ale instalacja musi zawierać
jeszcze zbiornik wyrównawczy, zapewniający
stały poziom wody w basenie.
Wyposażenie dodatkowe
Różnice w klasie wyposażenia dotyczą instalacji
zapewniających bezpieczeństwo i higienę,
oraz decydujących o komforcie użytkowania.
Zagłębiony. Ma więcej możliwości
doposażenia w różnego typu akcesoria użytkowe.
Dotyczy to zarówno podgrzewania wody, jak
i dodatkowych atrakcji. Należą do nich hydromasaż,
przeciwprąd, podwodne oświetlenie, fontanny,
kaskady, a w większych basenach także trampoliny
i wodne zjeżdżalnie.
|
OBUDOWANY BASEN umożliwia pływanie
niemalże przez cały rok. Niecka naziemna
wymaga wysokiej konstrukcji, dla zagłębionej
może mieć w najwyższym punkcie ok. 2 m.
Zadaszenie z przezroczystego poliwęglanu
może być w lecie całkowicie lub częściowo
demontowane, a także otwierane w systemie
przesuwnym. Bardzo ważna jest prawidłowa
wentylacja wnętrza.
|
Naziemny. Instalacja tego typu
urządzeń ograniczona jest stosunkowo niewielką
wytrzymałością konstrukcji i ścian na napór wody
oraz ich grubością.
Konserwacja
Główne zabiegi służące utrzymaniu higieny i konserwacja
są takie same, niezależnie od typu basenu. Aby
zapewnić trwałość systemom mechanicznym i hydraulicznym,
należy ściśle przestrzegać terminów przeglądów
konserwacyjnych, instrukcji czyszczenia filtrów,
skimmerów, rynien przelewowych itp. Ważnym zabiegiem
jest wymiana wody co 2-3 lata, uzupełnienie jej
po zimie i gdy paruje latem. Bardzo istotne jest
odpowiednie przygotowanie basenu do zimy.
Zagłębiony. Całkowite spuszczenie
wody jest wymagane tylko w przypadku basenów żelbetowych,
wyłożonych płytkami ceramicznymi. W basenach wyściełanych
folią wystarczy spuścić wodę ze wszystkich urządzeń
i obniżyć lustro wody tak, aby odsłonić skimmery,
dysze wylotowe itp. oraz wlać do wody płyn zimowy,
zabezpieczający przed wzrostem glonów. Niektórzy
zalecają rozłożenie na powierzchni wody kilku
płyt styropianu, aby przeciwdziałać utworzeniu
się jednolitej pokrywy lodowej. Tak przygotowany
basen przykrywa się plandeką uważając, aby nie
stykała się z wodą.
Naziemny. Jeżeli
nie mamy zamiaru demontowac basenu na zimę należy
spuścić wodę poniżej skimmera. Nigdy nie zostawiaj
basenu na zimę całkiem pustego. Przykryj basen
za pomocą zimowego przykrycia. Możesz dodać chemikalia
zapobiegające zamarzaniu wody, lub dodaj kilka
pustych plastikowych butelek, aby unosiły się
na powierzchni. Ochroni to przykrycie zimowe przed
zniszczeniem.
Dostępność i cena
Zagłębiony. Basen żelbetowy o wymiarach
4x8 m i 1,5 m głębokości wraz z podstawowym wyposażeniem
i montażem wykonany metodą tradycyjną i wyłożony
folią kosztuje 50-70 tys. zł.
Naziemne. Najtańsze są baseny naziemne
z podstawowym wyposażeniem (mata ochronna pod
nieckę, filtr, zestaw do czyszczenia, orurowanie,
drabinka, pokrywa). Można kupić w hipermarketach
za 1-5,5 tys. zł. Zakup u autoryzowanych dealerów,
którzy na ten typ konstrukcji dają dwuletnią gwarancję
i zapewniają obsługę serwisową, kosztuje więcej.
W zależności od wielkości i wyposażenia (najdroższe
mają obudowę z drewna egzotycznego) trzeba za
nie zapłacić od 2 do 20 tys. zł. Owalny basen
naziemny o konstrukcji stalowej o wymiarach 9x4,5
m i głębokości 1,2 m kosztuje ok. 8 tys. zł -
(wg. oferty TOI).
Za taki sam basen zagłębiony z niecką polipropylenową
trzeba zapłacić od 35 tys. zł (ze skimmerem) do
60 tys. zł (z rynną przelewową). W obu tych wariantach
należy doliczyć koszt przygotowania płyty dennej
15-25 tys. zł (zależnie od lokalnych cen materiałów
i robót budowlanych).
Podsumowanie
Poniżej przedstawiamy zestawienie wad i zalet
basenów zagłębionych i naziemnych.
|
|
|
| ZAGŁĘBIONE |
NAZIEMNE |
|
ZALETY
- trwałe i
wytrzymałe
- większa możliwość
komfortowego wyposażenia
- nie trzeba
spuszczać wody na zimę
WADY
- nie wszędzie
można je zbudować
- wymagają
dużego ogrodu
- wymagają
uzyskania pozwolenia na budowę
- budowa wymaga
sprzętu ciężkiego
- są najdroższe
spośród dostępnych na rynku
- zmiana lokalizacji
basenu jest bardzo kosztowna (nieopłacalna)
|
ZALETY
- można je
zbudować niemal wszędzie
- mają lekką
konstrukcję, prostą w montażu i demontażu
- zmiana lokalizacji
nie sprawia większych trudności
- nie wymagają
uciążliwych i kosztownych prac ziemnych
- są relatywnie
tanie
- nie wymagają
żadnych pozwoleń
- nie wymagają
dużego ogrodu
- nie trzeba
spuszczać wody na zimę
WADY
- są mniej
trwałe i podatniejsze na uszkodzenia
- mają mniej
możliwości doposażania w dodatkowe akcesoria
- trudniej
je wkomponować w architekturę ogrodu
|
DOROTA KRUPIŃSKA
czasopismo: WŁASNY DOM
numer: 11/2008 (65)
artykuł: BASEN - zagłębiony czy naziemny?
Foto: TAPIS.PL
www: tapis.pl/baseny
|
